The clash of civilization

Als je denkt aan Afrika stel je je misschien een stelletje halfnaakte bosjesmannen voor die in klik-klak tonen met elkaar communiceren. Zo onderontwikkeld zijn ze nou ook weer niet in Ghana, maar er zijn toch wel heel veel verschillen in hiërarchie, religie & traditie en het volgens Oxfam en ESU enorm geile concept gender. Zo lopen alle mannen met elkaar hier handje aan handje, terwijl we hen in Nederland meteen als homo’s zouden identificeren. Overigens bestaan homo’s niet in Ghana volgens de Ghanezen, een denkbeeld dat niet heel verschillend is van andere ontwikkelingslanden. Over het algemeen vraagt iedereen na een interview ‘so what did you bring for me’? Het standaard antwoord wat mij aangeleerd is, is dat het in de Fanti cultuur normaal is dat je juist je gasten iets geeft en dat zij volgende keer als je komt wel voor eten moeten zorgen. Lekker recht voor zijn raap, lekker Nederlands. Het veldwerk moeten we zo plannen dat we de boeren ontmoeten op de zogenaamde ‘taboe dagen’. Elk dorp aanbidt hier een bepaalde rivier en bij die rivier hoort een god die een bepaalde dag aanwijst als taboe dag. Op die dag mag je niet werken, dat wil zeggen op de boerderij of in de goudmijnen, maar moet je besteden aan communal labour. Soms zijn ook bepaalde gewassen of beesten taboe, geiten bijvoorbeeld en dat is handig want dan hoef ik geen smoes meer te bedenken om geen geitenvlees te hoeven eten. Een goede christen hier eet trouwens ook geen varkensvlees want dat is onrein. Had ik dat mooi kunnen gebruiken in mijn vego lobby vroeger…

Even een uitleg van de Ghanezen zelf over hun cultuur. In het zuiden wonen de ‘civilized’ people. Die mensen gaan naar school, spreken Engels en eten met vork en mes. In de Ashanti region wonen de ‘bush people’, die weten alleen maar hoe ze fufu moeten eten. Mijn collega Nicolas is zo’n ‘bushman’ die normaal alleen fufu eet. Maar om te bewijzen dat hij best kan overleven in de US waar hij verder wil studeren eet hij met ons pizza. En het noorden? Het noorden daar praten we niet eens over, daar is geen civilization. En de Nederlanders dan? Volgens de Ghanezen is het Nederlands iig een hele onbeschofte taal want met al dat ‘ggggggg’ lijkt het net of je moet kotsen.

Dat is duidelijk. Maar de grootste uitdaging in cultuurverschillen is niet de Ghanese cultuur maar de Amerikanen! Zaterdag ga ik met mijn Amerikaanse huisgenootjes Olivia en Galit en een paar collega’s naar Lake Bosumtwi. Olivia en ik nemen een duik in het meer, Galit niet want daar krijg je allemaal enge ziektes van. ’s Avonds willen we blijven slapen maar als we bij ons favo hostel aankomen blijkt het vol te zijn. Het enige wat we kunnen doen is kamperen. Ik ben er wel voor in, Galit is er nog niet helemaal uit en vraagt of er een fan in de tent zit. Galit, het is een tent, we gaan kamperen, probeer ik nog. Ze kijkt me boos aan, dat snap ik ook wel, maar mijn vraag is of er een fan in de tent zit! We gaan dus niet kamperen (dat is beneden haar standaard) maar slapen uiteindelijk in een hotel waar we met de boot naar toe gaan. Het voordeel is dat we daar Nederland-Rusland kunnen kijken. Maar Europa zit nog best ingewikkeld in elkaar voor Amerikanen blijkt als Galit me vraagt: “so I know Holland, but where does the Netherlands actually belong to? Is it Norway or maybe France?” Dus stel ik haar de wedervraag of de US misschien bij Mexico hoort maar dat kan ze niet waarderen. Ze leven beiden op mueslirepen, gedroogde vruchten en energydrankjes uit de US (maar ze blijven overal vragen of ze cola light verkopen, het antwoord is consequent nee) en het enige wat Galit ooit van de straat heeft durven te eten is een hardgekookt ei. Toen ik hier in Ghana kwam snapte ik niet waar Columbia University de brutaliteit vandaan haalde om mij een uitleg te sturen hoe ik me moet gedragen in Afrika. Inmiddels snap ik waar dat goed voor is. Sommige Amerikanen kunnen maar gewoon beter op hun eigen continent blijven…

Dit weekend gaan we naar Busua beach, het mooiste strand van Ghana! Om nog een beetje op tijd bij ons palmenstrand aan te komen nemen we de STC bus van 4 uur ‘s morgens. De STC is altijd erg grappig omdat ze tijdens de reis een enorm foute Nigeriaanse film draaien (het Bollywood van Afrika), over het algemeen iets met bedrog, boze stiefmoeders, geesten, vergiftiging en vooral heel veel drama. Dat schept altijd een band met je medepassagiers aangezien iedereen uitgebreid commentaar geeft op het gedrag van de hoofdrolspelers. We hebben een spiksplinternieuwe airco bus, aangezien de vorige bus op dit traject 18o graden om is gekukeld en enigszins total loss was. Om het imago van de luxe en zogenaamd veilige STC weer enigszins op te veizelen dragen de STC chauffeurs mooie gele polo’s met daarop gedrukt: we’ll bring you home safely. Anyway, veel keus heb je niet dus staan wij braaf om half 4 klaar want de STC bus is het enige vervoer in Ghana dat op de minuut nauwkeurig vertrekt. Dan is het wachten op onze Ghanese vrienden. We bellen Rita die slaperig de telefoon opneemt. Ghanezen hebben immers zelf ook de goede gewoonte om je midden in de nacht op te bellen om te vragen of het goed met je gaat of even bij te kletsen. Tigo heeft namelijk de fantastische service dat bellen tussen 12 uur ’s avonds en 5 uur ’s morgens gratis is. Maar Rita is niet van plan te komen: het regent, en als het regent ga je de deur niet uit. Wij Hollanders wel (en zelfs Olivia). Maar ja, we hadden beter moeten weten. Zit je dan op je mooie palmenstrand ver weg van de bewoonde wereld in de stromende regen!

Mijn Afrika avontuur is alweer bijna ten einde. Morgen mijn laatste dagje interviews, dit weekend ben ik nog in Kumasi met Mirjam en dan nog even in de zon bij het palmenstrand van Krokobite. Dinsdagochtend om 9 uur land ik weer op Nederlandse bodem via Lagos en Frankfurt. Een hele christelijke tijd voor een uitgebreid welkomstcomité lijkt me! Bedankt voor al jullie leuke berichtjes op mijn weblog en tot in Nederland!